Als je je steeds irriteert aan opdrachtgevers, bijvoorbeeld omdat ze niet naar je luisteren of niet doen wat ze moeten doen, dan kun je je afvragen of het wellicht iets met jezelf te maken heeft. Dan gaat het niet om vaardigheden, maar om een systemisch zelfonderzoek. Wat herhaalt zich hier? Verzet je je eigenlijk nog steeds tegen je vader, die je als het ware projecteert op ieder die de touwtjes in handen heeft? Zoiets komt vaak voort uit de vroegere plek in het gezinssysteem. Dan ben je pas in staat in je werksituatie anders te gaan handelen, als je eerst hebt onderzocht hoe en waarom het toen zo ging.
Eigen patronen
Kijk maar eens om je heen. Wie neigt ertoe om zich als moeder van het systeem op te werpen? Wie zoekt kinderlijk om erkenning? Wie wil als adviseur de medewerkers helpen tegen ‘het management’ net zoals hij vroeger zijn jongere broertjes wilde beschermen tegen de ouders? Ieder krijgt zijn eigen patronen mee. Ze zijn een zegen als je daaruit kunt leren en meer gevoeligheid hebt voor bepaalde posities. Maar ze worden een last als je daardoor eindeloos hetzelfde patroon herhaalt.
‘Ik had er last van dat ik bij stevige leidinggevenden zelf niet stevig genoeg stond. Als je een ontwikkelsprong wilt maken, moet je ergens heen waar je niet naartoe wilt. In mijn geval was dat de relatie met mijn vader. Ik bleef onbewust voortdurend naar hem in een kindrol hangen. Ik paste me aan naar de manier waarop ik dacht dat hij mij wilde zien. En ging ondertussen werkelijk contact met hem uit de weg. We onderhielden eigenlijk alleen een soort oppervlakkig beleefdheidscontact. Daar had ik me inmiddels bij neergelegd. En ik weet dit uiteraard aan hem.
Tot ik zag hoe zich dit op moeilijke momenten ook herhaalde in mijn werk. Pure overdracht. Ik ben dus op een goed moment op mijn vader af gegaan en dit met hem aan de orde gesteld. Niet als verwijt, maar als wens. Dat ik een volwassen mens-tot-mensrelatie met hem wilde. Dingen wilde zeggen en vragen in plaats van zwijgen en er oppervlakkig overheen praten. Doodeng. Het mooiste is hoe hij heeft gereageerd. Het bleek bij hem ook een verborgen wens die hij al zo goed als opgegeven had. Nu ervaar ik mijn vader als een werkelijke steun. Daarmee heb ik ook in mijn werk de belangrijkste ontwikkelsprong uit mijn leven gemaakt. Ik ga veel vrijer, steviger om met leidinggevenden en bestuurders,’ vertelt een Hoofd Financiën van een middelgrote gemeente. ‘Minder aangepast én respectvoller.
Zo zijn er allerlei patronen die met elkaar gemeen hebben dat je je plek als adviseur verlaat. Je neiging om daar in terecht te komen wordt versterkt, omdat het een oud patroon is uit je kindertijd. Hoofdstuk 5 en 10 van het boek helpen om zulke patronen bij jezelf te onderzoeken.
